ผมบันทึกการอบรมพัฒนาอาจารย์เรื่องเดียวกันนี้เมื่อปีก่อนไว้ที่นี่ ความจริงอาจารย์ผู้สอนรายวิชาศึกษาทั่วไป ควรจะทำความเข้าใจกับสิ่งที่ ศ.นพ.จรัส สุวรรณเวลา มาบรรยายที่ มมส. เรา ซึ่งเกี่ยวกับเรื่องนี้ Transformative Learning นี้มาก ๆ (ผมบันทึกไว้ที่นี่และที่นี่) ... ขอสรุปให้เข้าใจง่าย ๆ ดังภาพล่างนี้
พัฒนาการด้านการศึกษาหรือการเรียนรู้ อาจจัดแบ่งออกได้เป็นยุค ๆ ได้แก่
- ยุคแห่งการเรียนรู้แบบถ่ายทอดความรู้ (Informative Learning) ที่เน้นการส่งผ่านความรู้ เรียนรู้แบบถ่ายทอดจากคนหนึ่งไปสู่อีกคน (Passive Learning) สิ่งที่สำคัญอันเป็นเป้าหมายของยุคนี้คือ "ความรู้" คนจะสนใจ
- ยุคของการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะอาชีพ ทักษะความสามารถ (Formative Learning) จัดการเรียนการสอนแบบเน้นผู้เรียนมีส่วนร่วม และโดยเฉพาะการฝึกฝนให้เกิดทักษะด้านการอาชีพ (Hard Skills)
- ยุคของการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงภายในอย่างยั่งยืน (Transformative Learning) ที่เน้นที่การเปลี่ยนแปลงทัศนคติ เจตคติ เปลี่ยแปลงตนเอง โดยเน้นการเผชิญกับสิ่งต่าง ๆ อย่างใคร่ครวญด้วยใจ ผ่านการสะท้อนการเรียน (Learning Reflection) ตนเอง หรือเฝ้ามองตนเอง
การจัดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงภายใน มีแนวปฏิบัติสำคัญ ๆ หลากหลาย แตกต่างกันไป แต่ทั้งหมดจะเน้นไปที่การสะท้อนการเรียนรู้ของตนเอง ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น ๓ แบบ ได้แก่
- การสะท้อนเพื่อพัฒนางงาน หรือ Reflecton for Learning เครื่องมือที่ใช้เช่น การทำการทบทวนก่อนหลังการปฏิบัติการ BAR, AAR (ผมเขียนตัวอย่างการทำเรื่องนี้ไว้ที่นี่) ฯลฯ
- การสะท้อนการเรียนรู้หลังกิจกรรม หรือ Reflection of Learning โดยมุ่งไปที่การเรียนรู้ของตนเองหลังจากที่ผ่านกิจกรรมหรือทำอะไรบางอย่าง รศ.ดร.เจริญ ไชยคำ ปรมาจารย์ด้านจัดการความรู้ท่านหนึ่ง ท่านใช้คำว่า After Learning Reflection หรือ ALR
- การสะท้อนการเรียนรู้ให้เกิดการเรียนรู้ หรือ Reflection as Learning คือ ใช้กิจกรรมสะท้อนการเรียนรู้เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ เช่น การสะท้อนการเรียนรู้หเรื่องต่าง ๆ แลกเปลี่ยนแบ่งปันกันในวงสุนทรียสนทนา ฯลฯ
ผมสรุปตรงไว้สั้น ๆ ดังนี้ก่อนว่า ถ้า...
- การสอนแบบบรรยาย ก็คือ การสอนแบบ Informative Learning
- การสอนฝึกทักษะ แบบฝึก โครงการ แก้ปัญหา Project-based , Problem-lbased, Work-based, Service-based, Community-based ฯลฯ เหล่านี้ทั้งหมด คือการสอนในยุค Formative Learning ถ้ายังไม่มีการสะท้อนการเรียนรู้ที่ถูกต้อง
- การสะท้อนการเรียนรู้ ด้วยใจที่ใคร่ครวญ นั่นเอง ที่จะนำทำไปถึง Transformative Learning
สรุป Transformative Learning ก็คือ การปฏิบัติธรรม ด้วยกรรมกระบวนการต่าง ๆ นั่นเอง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น