รายวิชาศึกษาทั่วไป : ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ๑-๒๕๖๑ (๘) วิพากษ์ เค้าโครงการแก้ปัญหาขยะ

สัปดาห์ที่ ๙ ของกิจกรรมการเรียนรู้ หลังจากการบรรยายพิเศษของ ผศ.ดร.พีระศักดิ์ วรฉัตร (อ่านได้ที่นี่) นิสิตแต่ละกลุ่มได้นำเสนอเค้าโครงการของตนเองต่อหน้าอาจารย์ แม้บางท่านจะติดประชุมแต่เรา Team Teaching ก็มากันครบถ้วนครับ บันทึกนี้เอาความคิดของนิสิตมาบันทึกไว้ เปรียบเทียบกับภาคเรียนต่อไปครับ

๑) กลุ่มโลมาน้อย

• ชื่อโครงการ 
• ชื่อ "ปลูกจิตอาสา กำจัดขยะ กำจัดมลพิษ"  
• วิพากษ์
• เป็นชื่อที่ไม่ค่อย Specific เท่าใดนักครับ จะทำหลายอย่างเกินไป แต่ละคำก็กินความหมายกว้าง 
• เป็นชื่อที่ไม่ค่อย Attainable เท่าใดนักครับ คืออ่านไม่เชื่อว่าจะสามารถทำให้สำเร็จได้จริง 
• จึงเป็นชื่อที่ไม่ค่อยดีครับ .... ขออ่านต่อไปให้จบ ก่อนจะกลับมาแนะนำชื่อที่เหมาะสมนะครับ 
• หลักการและเหตุผล 
• จากการลงพื้นที่สำรวจในจุดที่ ๑๐ จากการสังเกตจะเห็นว่าขยะมีปริมาณมาก เป็นขยะที่เกิดจากการทิ้งของหอพักรอบ ๆ บริเวณจุดสำรวจ ซึ่งขยะดังกล่าวเกิดจากการสะสมของปริมาณขยะเพิ่มมากขึ้น เป็นเดือนต่อเดือน โดยจากการสำรวจบริเวณนั้นเป็นระยะเวลา ๑ เดือน มีการเก็บขยะเดือนละครั้ง และขยะไม่มีการคัดแยก แต่ถ้าเราสามารถนำขยะมาแยกและนำส่วนที่ขายได้แยกออกจะช่วยสร้างมูลค่าและยังเป็นการเพิ่มรายได้และลดค่าใช้จ่ายกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ส่วนขยะที่สามารถนำกลับมาสร้างมูลค่าหรือนำมารีไซเคิลได้นั้นก็จะเป็นการประหยัดพื้นที่ในการทิ้งขยะหรือทำให้ขยะในพื้นที่ในการทิ้งขยะหรือทำให้ขยะในพื้นที่ดังลดลงได้อีกด้วย 
• วิพากษ์ 
• ควรเขียนแยกประเด็นครับ ๑ ย่อหน้า ๑ ประเด็น   สภาพปัญหา แนวทางการแก้ไข และประโยชน์ที่คาดจะได้รับ อยู่คนละย่อหน้า 
• เห็นสภาพปัญหา ณ สถานที่จริงพอสมควรครับ แต่ยังไม่ชัดเจนหรือน่าเชื่อถือเพียงพอ เช่น 
• จุดที่ ๑๐ คือที่ไหน ใคร ๆ ก็จำบ่ได้ดอกครับ
• ขยะปริมาณมาก ... มากแค่ไหน ควรศึกษาค้นคว้าให้ได้ปริมาณ กี่ตันต่อวัน 
• ฯลฯ 
• สามารถเขียนภาษาให้กระชับได้มากขึ้นครับ  หลักการคือ ตัดประโยคที่ไม่จำเป็นออก หมายถึง หากไม่มีประโยคนั้น หรือคำนั้น ความหมายก็ไม่เปลี่ยน เช่น 
• จากการลงพื้นที่.... จากการสังเกต..... จากการทิ้ง.....   คำว่าจากการ สามารถตัดออกได้เป็น  จากการลงพื้นที่.... สังเกตพบว่า ..... เกิดจากหอพักรอบ ๆ .... 
• ฯลฯ 
• วัตถุประสงค์ 
• ลดจำนวนขยะและลดค่าใช้จ่ายลง 
• วิพากษ์ 
• มีสองประเด็นในข้อเดียว ถือว่าใช้ไม่ได้  จะลดปริมาณขยะ หรือจะลดค่าใช้จ่าย
• ใช้ภาษาพูด "ลดค่าใช้จ่ายลง" ... ควรใช้ภาษาเขียน เช่น "เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการจัดการขยะ" เป็นต้น 
• สร้างรายได้จากการขายขยะ 
• วิพากษ์ 
• นิยมเขียนเริ่มต้นด้วยคำคว่า "เพื่อ"  เป็น "เพื่อสร้างรายได้จากการจำหน่ายขยะ" เป็นต้น 
• กำจัดขยะอย่างถูกวิธี
• วิพากษ์
• เหมือนจะดี แต่ไม่  specific คือไม่ชัดเจน ว่าจะกำจัดปริมาณเท่าใด หรือที่ไหน
• จึงไม่ attainable คือดูเหมือนจะทำให้สำเร็จได้อย่าง ปฏิบัติไม่ได้จริง 
• ฯลฯ 
• เป้าหมายความสำเร็จ
• นิสิตเขียน
• ลดขยะลงในได้ ๑/๓ ของขยะที่เดิม ที่มีปริมาณขยะที่เกิดขึ้นในแต่ละเดือน 
• วิพากษ์
• ใช้คำฟุ่มเฟือย ซ้ำซ้อน ต้องเขียนใหม่ เป็น "ปริมาณขยะลดลงอย่างน้อยร้อยละ ๓๓  ต่อเดือน" 
• วิธีการดำเนินโครงการ
• นิสิตเขียน
• จากเดิมที่เป็นกองขยะ เราจะแป่งเขตออกเป็นสองส่วน คือส่วนแรกเป็นขยะที่มีมูลค่าสามารถนำไปขายและสร้างรายได้และส่วนที่สองคือส่วนที่ไม่มีประโยชน์และไม่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ 
• วิพากษ์ 
• จับความได้ว่าวิธีการดำเนินโครงการคือ "ดำเนินการคัดแยกขยะที่มีมูลค่าเพื่อนำไปขาย" .... เท่านี้ครับ อย่างอื่นไม่ทราบเลย ว่า จะทำอย่างไร มีกี่ขั้นตอน  
• สืบค้นเรียนรู้ต่อไปครับ ....
• ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 
• นิสิตเขียน
• สามารถนำขยะที่มีประโยชน์ไปสร้างมูลค่าได้
• ปริมาณขยะลดลง 
• สร้างความเป็นระเบียบเรียงร้อยมากขึ้นในการจัดการขยะ 
• มีส่วนร่วมในการจัดการขยะและรักษาสิ่งแวดล้อม
• สร้างจิตสำนึกในการคัดแยกขยะให้กับคนในชุมชน 
• แบ่งเบาภาระหน้าที่ของการกำจัดขยะของหน่วยงานส่วนที่เกี่ยวข้อง
• เริ่มมีการคัดแยกขยะ
• ทราบถึงปริมาณขยะในพื้นที่ดังกล่าว
• ได้ทราบถึงสาเหตุที่เกิดขึ้นและที่มาของขยะ
• เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้หน้าอยู่
• สามารถนำความรู้ที่ได้จากการคัดแยกขยะมาใช้ในชีวิตประจำวันให้เกิดประโยชน์มากขึ้น
• เพื่อศึกษาค้นคว้าการดำเนินโครงการที่ได้รับมอบหมาย 
• วิพากษ์
• หลายประเด็นทับซ้ำกัน ซ้ำซ้อนกัน เป็นเหตุเป็นผลกัน ควรเขียนรวบประเด็นไว้ด้วยกัน ให้ครอบคลุมเช่น 
• กลุ่มเป้าหมายมีรายได้จากการขายขยะ 
• กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการขยะที่ถูกต้อง
• กลุ่มเป้าหมายสามารถคัดแยกขยะอย่างถูกต้อง 
• เป็นต้น 

๒) กลุ่มช้างน้อย

• ชื่อโครงการ 
• ชื่อ "โครงการขยะแลกใจใส่ถุง" ... เป็นชื่อที่ดีมากชื่อหนึ่งครับ เพราะแสดงให้เห็นแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน และสั้นกระทัดรัด แถมยังกินความหมายลึกซึ้งถึงใจ 
• หลักการและเหตุผล
• ในปัจจุบันปัญหาขยะเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มีความสำคัญของทุกหน่วยงานทั้งในระดับชุมชนและระดับประเทศ และต้องการความร่วมมือจากสถานศึกษาระดับมหาวิทยาลัยที่มีจำนวนนิสิต บุคลากรจำนวนมากจึงก่อให้เกิดปัญหาขยะจำนวนมากภายในมหาวิทยาลัย การเพิ่มขึ้นของขยะในมหาวิทยาลัยก่อให้เกิดปัญหาความน่าอยู่ ความสะอาด และก่อให้เกิดความรำคาญด้านกลิ่นเหม็นรบกวน รวมทั้งแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์พาหะนำโรค นอกจากนี้การแก้ไขปัญหาให้ได้ผลระยะยาวนั้น เราต้องเริ่มจากจุดเล็ก ๆ ก่อน ด้วยการปลูกฝังจิตสำนึกที่ดีในเรื่องการทิ้งขยะให้กับนิสิตได้เห็นความสำคัญและประโยชน์ของการคัดแยกขยะโดยอาจจะเริ่มจากภายในมหาวิทยาลัยก่อน เมื่อนิสิตจัดแยกขยะและทิ้งให้เป็นที่ทำให้มหาวิทยาลัยสะอาด มีบรรยากาศที่เหมาะสมแก่การเรียนรู้ ดังนั้น โครงการนี้จึงมีเป้าหมายในการสร้างจิตสำนึกให้กับนิสิตและบุคลากรได้ตระหนึกถึงปัญหาขยะภายในมหาวิทยาลัย 
• วิพากษ์ 
• ต้องพัฒนาเรื่องการใช้เว้นวรรค อย่างมาก ๆ ครับ  การเว้นวรรคที่เหมาะสมจะทำให้เข้าใจความหมายที่ต้องการสื่อ 
• การใช้คำเชื่อมต่อประโยชน์ และการขยาย หรือเพื่อการแสงความเป็นเหตุเป็นผล ต้องพัฒนาอีกครับ 
• ใช้คำซ้ำซ้อน สามารเขียนให้กระชับมากขึ้นได้มาก มีหลายคำที่สามารถตัดออกได้โดยความหมายไม่เปลี่ยนไป 
• ยังขาดข้อมูลเชิงปริมาณ หรือ ข้อมูลที่แสดงถึงความรุนแรงของปัญหา 
• ตัวอย่างการเขียน 
• ปัจจุบัน ทุกหน่วยงานทั้งระดับชุมชนและระดับประเทศกำลังหันมาให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาขยะ โดยเฉพาะในมหาวิทยาลัยที่มีจำนวนนิสิตและบุคลากรจำนวนมาก ๆ ขยะปริมาณมากในแต่ละวันไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกวิธี ส่งกลิ่นเหม็นและทำลายทัศนีภาพที่ดี 
• จากการสำรวจพบว่า มีปริมาณขยะเฉลี่ยต่อวันจากชุมชนรอบ ๆ มหาวิทยาลัยมหาสารคามมากถึง ๔๐ ตัน เทศบาลตำบลขามเรียงและเทศบาลตำบลท่าขอนยางสามารถเก็บขนรวมกันได้เพียงวันละ ๒๐ ตันเท่านั้น ส่วนที่เหลือเป็นขยะตกค้างสะสม ปัญหาหลักในการเก็บขนคือการไม่คัดแยกขยะของประชากรแฝงที่มาอาศัยอยู่ในเขตเทศบาล ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นนิสิตนักศึกษาที่มาเรียนในมหาวิทยาลัย 
• การสร้างจิตสำนึกรับผิดชอบร่วมกันในการจัดการขยะ  และร่วมมือกันคัดแยกขยะอย่างจริงจังทั้งภายในมหาวิทยาลัยและในหอพักที่อาศัย จะสามารถลดปริมาณขยะต่อวันมากกว่าครึ่งหนึ่ง ซึ่งจะทำให้สามารถเก็บขนไปจัดการอย่างถูกวิธีได้ทั้งหมด 
• โครงการ.......... นี้ จึงมุ่งส่งเสริมและปลูกฝังจิตสำนึกสาธารณะ ด้วยการรณรงค์....... อันจะก่อให้เกิดความตระหนักร่วมกันมากขึ้นถึงปัญหาขยะ และช่วยกันคัดแยกขยะในเขตพื้นที่ ....... ของตนเอง 
• วัตถุประสงค์โครงการ 
• เพื่อสร้างแรงจูงใจให้นิสิตและบุคลากรในการรักษาสิ่งแวดล้อม
• วิพากษ์
• วัดได้ยากครับ ไม่ Measurable
• ปฏิบัติบรรลุผลได้ยากครับ ไม่ Attainable 
• ควรเปลี่ยนเป็นการส่งเสริม ซึ่งจะสามารถประเมินจากกิจกรรมที่ทำหรือคนที่เข้าได้ครับ 
• เพื่อให้นิสิตและบุคลากรตระหนักถึงปัญหาขยะในมหาวิทยาลัย
• วิพากษ์
• เป็นประเด็นเดียวกับวัตถุประสงค์ข้อแรกครับ เพียงแต่จำเพาะเจาะจง Specific มากกว่า  คือระบุปัญหาหรือเนื้อหาที่จะทำชัดเจนกว่า ...  อันนี้ดีกว่าอันแรก ... แต่ก็ยังไม่ดี เพราะยังไม่ Measuable และ ไม่ Attainable 
• วิธีการดำเนินโครงการและแผนการดำเนินงานที่เขียนเป็นแผนตารางแบบ Grant Chart ทำได้ดีครับ  

(ขอแชร์มาให้อ่านพอเป็นพิธีเท่านี้ก่อนนะครับ)

ป.ล. เท่าที่อาจารย์อ่านดู เกือบทุกกลุ่มจะยังมีข้อที่ต้องพัฒนาอีกเยอะมาก อาจจะเป็นครั้งแรกของหลาย ๆ คน ในการเขียนโครงการ  ดังนั้นอาจารย์จึงจะขอไปเอาผลการเขียนรายงานสุดท้ายที่ส่งมา มาตรวจ เพื่อส่งกลับให้ไปแก้ไข 

รายวิชาศึกษาทั่วไป : ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ๑-๒๕๖๑ (๗) การบริหารจัดการโครงการ

สัปดาห์ที่ ๙  (สัปดาห์ที่ ๘ ทดสอบกลางภาคเรียน) เป็นการลงพื้นที่สำรวจปัญหา ณ พื้นที่จริง และวางแผนการทำโครงการและเขียนโครงการ โดยเรียนรู้จากการฟังบรรยายเรื่องการเขียนโครงการและการบริหารจัดการโครงการจาก ผศ.ดร.พีระศักดิ์ วรฉัตร (เสียดายที่ผมไม่ได้บันทึกเสียงบรรยายท่านไว้ทบทวน) อย่างไรก็ตาม ท่านก็ได้ส่งสไลด์บรรยายมาให้ก่อนท่านจะบรรยาย ๑ สัปดาห์ ขออนุญาตนำมาเล่าต่อให้นิสิตและผู้สนใจได้ศึกษากันครับ

ผมขอใช้วิธีการตีความจากภาพและความทรงจำในการฟังบรรยายพร้อม ๆ กับ นิสิตในวันนั้น ดังสไลด์ต่อไปนี้ครับ  (หากท่านเห็นว่าผิดถูกหรือต้องการจะเพิ่มเติมอย่างไรแจ้งผมได้ทันทีนะครับ)

หลักการเบื้องต้นเกี่ยวกับการบริหารจัดการโครงการ

• ผู้นำที่จะสร้างการเปลี่ยนแปลง ระดับที่เป็นประวัติศาสตร์ได้ ต้องมีความสามารถในการบริหารจัดการโครงการ (Project Management)

• การบริหารจัดการโครงการ หมายถึง กระบวนการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ ทักษะ ทรัพยากร เครื่องมือ เทคนิค และการบริหารจัดการทรัพยากรต่างๆ ทั้งบุคคล ทุน วัสดุอุปกรณ์ เพื่อทำให้โครงการบรรลุเป้าหมายภายในเวลาที่กำหนด 

• การดำเนินการบริหารจัดการโครงการ มีอย่างน้อย ๓ ขั้นตอนได้แก่ 
• การวิเคราะห์ความเสี่ยง
• การวางแผน 
• การกำกับติดตาม
• องค์ประกอบสำคัญของการบริหารจัดการโครงการได้แก่ 
• บริหารความเสี่ยง
• บริหารแผน วางแผน 
• การควบคุมให้เป็นไปตามแผน
• การบริหารความร่วมมือ
• การสื่อสาร 
• บริหารทุนหรืองบประมาณ

• ทักษะที่จำเป็นสำหรับการบริหารจัดการโครงการ ได้แก่
• ภาวะผู้นำ
• ทักษะการสื่อสาร
• ความสามารถในการวางตาราง(ปฏิทิน)การทำงาน
• ทักษะในการจัดการความเสี่ยง
• การจัดการทุน
• การเจรจาต่อรอง
• ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
• การบริหารจัดการงาน
• การบริหารจัดการคุณภาพ 
• การไม่ตื่นข่าวลือ การกรองข่าว

• ๑๐ สิ่งที่คุณต้องรู้เพื่อการบริหารโครงการ 
• การบูรณาการโครงการ
• การกำหนดขอบเขตโครงการ
• การบริหารจัดการเวลา
• การบริหารจัดการทุนหรืองบประมาณ
• การบริหารจัดการคุณภาพ
• การบริหารจัดการคน
• การบริการจัดการการสื่อสาร
• การบริหารจัดการความเสี่ยง
• การบริการจัดการการจัดซื้อ
• การบริหารผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 

• กระบวนการ ๕ ขั้นตอนของการบริหารจัดการโครงการ ได้แก่
• ขั้นศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา
• ขั้นเริ่ม เป็นการวิเคราะห์สิ่งต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
• ขั้นวางแผน
• ขั้นการควบคุมและกำกับติดตาม 
• ขั้นการปิดโครงการ 
• แต่ละขั้นตอน มีรายละเอียด ดังนี้ 

• ขั้นที่ ๑ ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา
• เป็นปัญหาของใคร
• ลักษณะของปัญหาเป็นอย่างไร
• รุนแรงเพียงใด
• มีผลกระทบอย่างไรบ้าง
• มีความสำคัญ จำเป็น เร่งด่วน หรือไม่

• ขั้นที่ ช่วงเริ่มต้น
• กำหนดขอบเขตของโครงการ
• กำหนดขนาดของโครงการ
• กำหนดกิจกรมหรืองานที่จะต้องทำในแต่ละขั้นตอน 

•  ขั้นที่ ๓ วางแผน
• ผู้บริหารโครงการกำหนดกิจกรรมในแต่ละขั้นตอน 
• ประมาณการการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ เช่น เวลา ต้นทุน แรงงาน ฯลฯ 
• ผู้บริหารโครงการจัดตารางประเมินความเสี่ยงและกิจกรรมอื่น ๆ 

•  ขั้นที่ ๔ การดำเนินการ
• ทีมงานดำเนินการตามกิจกรรมที่กำหนดตามตารางหรือไม่
• กำกับติดตามการทำงาน ดูแล สั่งการ และควบคุมการงานตามแผนงานที่กำหนด
• ติดตามการเปลี่ยนแปลง ปรับปรุงแก้ไขรายละเอียดของแผนงานให้เหมาะสมต่อสถานการณ์ปัจจุบันที่สุด 
• รายงานความคืบหน้าให้ผู้มีอำนาจได้รับทราบ่ตามระยะเวลาที่กำหนด

• ขั้นที่ ๕ การปิดโครงการ 
• เป็นการดำเนินงานเมื่อเสร็จสิ้นโครงการแล้ว  เพื่อรับผิดชอบต่อสัญญาหรือการดำเนินงานโครงการ
• หรือพิจารณาแก้ไขปัญหา ผลกระทบจากการดำเนินโครงการ 

(ที่มา https://www.proofhub.com/articles/smart-goal-setting-examples-for-project-managers)

• หลักสำคัญในการทำโครงการและบริหารจัดการโครงการ ที่เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปคือหลัก SMART  คือทำให้โครงการให้เป็น "SMART Project" ได้แก่ 
• Specific คือ การระบุเป้าหมายที่ชัดเจน ชัดเจนว่าต้องการอะไร เพื่ออะไร 
• Measurable คือ วัดผลได้ ประเมินผลได้ว่า เป้าหมายนั้นสำเร็จหรือไม่ 
• Attainable คือ สำเร็จได้จริง ปฏิบัติได้จริง ไม่เพ้อฝัน 
• Relavant คือ สิ่งที่ทำนั้นมีความสัมพันธ์กับเป้าหมายใหญ่ขององค์กรหรือของสังคม สอดคล้องกัน 
• Time limited คือ มีการกำหนดระยะเวลาแล้วเสร็จของโครงการที่ชัดเจน 

นิสิตสามารถอ่านรายละเอียดการเขียนโครงการ การประเมินผลการดำเนินโครงการ ได้ที่นี่ครับ 

บันทึกต่อไปจะนำเอาไอเดียของแต่ละกลุ่มมาเก็บไว้ให้เราสามารถพัฒนาไปเรื่อย ๆ ครับ 

รายวิชาศึกษาทั่วไป : ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ๑-๒๕๖๑ (๖) แผนที่เดินดิน

สัปดาห์ที่ ๗ ของการจัดการเรียนรู้รายวิชา ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ประจำภาคเรียนที่ ๑-๒๕๖๑ เป็นกิจกรรมลงสำรวจพื้นที่รอบนอกมหาวิทยาลัย ให้ทุกกลุ่มได้ทดลองทำแผนที่เดินดิน ซึ่งเป็นเครื่องมือศึกษาชุมชนเบื้องต้น โดยกำหนดพื้นที่ชุมชนสองฝั่งข้างถนนจากมหาวิทยาลัยไปประตูทางเข้าทางบ้านดอนยม และแบ่งพื้นที่ย่อยๆ ให้แต่ละกลุ่มลงเดินสำรวจและเขียนแผนที่ ส่งมาในลักษณะในอัลบั้มของกลุ่มไลน์  ดังภาพ

ต่อไปนี้เป็นแผนที่เดินดินของแต่ละกลุ่ม  ขอนำเสนอพร้อมวิพากษ์ เพื่อให้นิสิตได้ทราบผลงานของตนเอง

๑) กลุ่มหมี

วิพากษ์

• ไม่ระบุว่าจุดที่เท่าใด  
• ไม่มีกำหนดทิศทางใด ไม่รู้ว่าถนนเส้นใด  
• ไม่ระบุสัดส่วน หรือ ระยะห่างที่สำคัญ หรือสิ่งที่จะบ่งบอกถึงระยะทาง 
• มีการระบายสีสวยดีพอสมควร 
• คะแนนเต็ม ๑๐ ได้ ๕ คะแนน ครับ 

๒) กลุ่มแมวน้ำ

• เป็นแผนที่เดินดินที่ค่อนข้างจะได้มาตรฐานดีครับ ดูแล้วรู้ว่าเป็นจุดใด (จุดที่ ๑๘) เมื่อเปรียบเทียบกับแผนที่ใหญ่ แม้ว่าจะไม่ระบุว่าทิศเหนือไปทางใด แต่ก็เข้าใจได้ด้วยแผนที่ใหญ่ครับ 
• ตัวอักษรบอกรายละเอียดเล็กเกินไปและเลือนลาง อ่านลำบากมาก  (หัก ๒ คะแนนครับ)
• ได้สัดส่วนเห็นตำแหน่งและตำแหน่งของอาคารสะถานที่ดี 
• ถ้าระบายสี จะทำให้ดูง่ายและสวยงามมากขึ้น (หัก ๑ คะแนนครับ)
• แสดงไว้ค่อนข้างชัดว่าจุดทิ้งขยะ จุดที่เป็นปัญหาอยู่ที่ใด 
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๗ คะแนนครับ 

๓) กลุ่มเสือ

• บอกตำแหน่งว่าเป็นจุดที่ ๑๙ ชัดเจนครับ พร้อมระบุทิศตามมาตรฐานแผนที่ด้วยครับ 
• การระบุสิ่งก่อสร้างและอาคารชัดเจนครับ พร้อมทั้งให้คำอธิบายได้ดีครับ 
• เดินลึกเข้าไปไม่พอ น่าจะเดินสำรวจลึกเข้าไปให้เห็นภาพรวมของชุมชนมากขึ้น  (หัก ๑ คะแนน)
• ถ้าระบายสีจะสวยงามและชัดเจนน่าดูมากขึ้นครับ (หัก ๑ คะแนน) 
• ให้ชัดเจนว่าปัญหาขยะอยู่ตรงไหน 
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๘ คะแนนครับ 

๔) กลุ่มน้องช้าง

• บอกตำแหน่ง แต่ไม่ได้บอกทิศทาง  (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ให้รายละเอียดได้ดีสำหรับอาคารสถานที่และสิ่งก่อสร้าง แต่ขาดสภาพพื้นที่อื่น เช่น ลักษณะป่า นาข้าว ฯลฯ ที่เป็นที่โล่ง (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่เห็นข้อมูลเกี่ยวกับขยะใดๆ (หัก ๑ คะแนนครับ) 
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๗ คะแนนครับ 

๕) ผึ้งน้อย

• ระบุจุดที่ได้รับมอบหมายชัดเจนครับ และบอกทิศทางเหนือใต้ชัดเจนครับ 
• ให้รายละเอียดของอาคารสถานที่ ที่อยู่อาศัย ไม่ละเอียดพอครับ มีเพียงบางอาคารเท่านั้น (หัก ๑ คะแนนครับ)
• กำหนดตำแหน่งของปัญหาได้ดีครับ 
• แต่ไม่เห็นสัดส่วนหรือขนาดจริง ไม่มีข้อใดตรงไหนบอกให้พอคาดเดาได้ว่าระยะห่างมากน้อยเพียงใด (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ถ้าระบายสีจะชัดเจน สวยงาม (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ตัวอักษรขนาดเล็กและเลือนลาง (หัก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ได้ ๖ คะแนนครับ 

๖) กลุ่มเพกาซัส

• บอกตำแหน่งเป็นจุดที่ ๕ ชัดครับ ไม่มีบอกทิศเหนือใต้ (หัก ๑ คะแนน)
• ไม่มีรายละเอียดของอาคารสิ่งก่อสร้าง และจุดที่เป็นปัญหา (หัก ๒ คะแนนครับ)
• สวยงามเหมือนจจริงครับ แต่ไม่บอกหรือสื่อสารเรื่องขนาดกับผู้ดูภาพ (ห้ก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๖ คะแนนครับ

๗) กลุ่มฉลาม

• เขียนภาพได้สวยงามมากครับ และให้รายละเอียดของภาพดีมาก สะท้อนถึงความใส่ใจและตั้งใจในการทำงานชิ้นนี้อย่างยิ่ง 
• บอกจุดที่ ๑๖ ที่ได้รับมอบหมายชัดเจนครับ แต่ไม่มีทิศทางในแผนที่ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่ระบุจุดที่เกิดปัญหา (หัก ๑ คะแนน)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๘ คะแนนครับ 

๘) กลุ่มแมวน้อย

• วาดภาพได้สมจริงและระบายสีสวยงามมาก (ต้องได้อย่างต่ำ ๕ คะแนนครับ)
• บอกตำแหน่งจุดที่ได้รับมอบหมาย แต่ไม่บอกทิศทางใด (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่มีรายละเอียดใดๆ เกี่ยวกับอาคารสถานที่ สิ่งก่อสร้าง (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่แสดงหรือสะท้อนจุดที่มีปัญหา เช่น ตำแหน่งทิ้งขยะ หรือตำแหน่งที่พบขยะ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐  ให้ ๗ คะแนนครับ 

๙) กลุ่มจิ้งจอก

• ระบุตำแหน่งตามที่ได้รับมอบหมาย (จุดที่ ๔) แต่ไม่ได้มีบอกทิศทางใดๆ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ระบุดตำแหน่งของปัญหา 
• ไม่ระบบระยะหรือสัดส่วนใดๆ ไม่สมจริง (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่มีรายละเอียดของสถานที่ รั้วรอบ ขอบกั้นมใดๆ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่ได้วาดตามสัดส่วนจริง สะท้อนเพียงแค่ตำแหน่ง เหมือนเขียนไว้บอกทางเท่านั้น ไม่ใช่การสำรวจจริงๆ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ได้ ๖ คะแนน

๑๐) กลุ่มสิงโตผู้น่ารัก

• ระบุจุดที่ได้รับมอบหมาย แต่ไม่ได้บอกทิศทาง (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่มีรายละเอียดของขอบเขต พื้นที่ ไม่เห็นสภาพของพื้นที่ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่มีข้อมูลสัดส่วน หรือระยะห่างที่สำคัญๆ ใดๆ  (หัก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้อย่างมาก ๗ คะแนน

๑๑) กลุ่มทาคิน 

• ระบุจุดที่ได้รับมอบหมายแต่ไม่บอกทิศทาง ตามมาตรฐานแผนที่ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• เป็นแผนที่เดินดิน ที่ผู้วาดตั้งใจ ใช้ความเพียร และใส่ในการทำมาก บูรณาการงานศิลปะ ทำให้น่าดู สวยงาม 
• แสดงจุดที่เป็นปัญหา 
• ขาดสัดส่วนและความสมจริงไปนิดครับ (หัก ๑ คะแนนครับ) 
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๘ คะแนนครับ

๑๒) กลุ่มกระทิง

• ดูสวยงามและประณีตดีครับ แต่อาจารย์สงสัยว่าใช่จุดที่ได้มอบหมายไหมครับ  กลุ่มกระทิงได้จุดที่เท่าใดครับ

๑๓) กลุ่มโลมา

• บอกตำแหน่งที่มอบหมาย แต่ไม่บอกทิศทางตามมาตรฐานแผนที่ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ใช้สัญลักษณ์มากไปครับ เลยทำให้ดูยาก แม้ว่าจะดูสวยงามดีที่มีสีสัน
• ไม่ได้แสดงสัดส่วนหรือระยะห่างที่สำคัญๆ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่ได้ระบุจุดปัญหาหรือสภาพปัญหาที่เกี่ยวข้องกับประเด็นขยะที่สนใจ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• คะแนนเต็ม ๑๐ ให้ ๗ คะแนนครับ 

๑๔) กลุ่มหมาป่าจ่าฝูง

• ไม่ระบุจุดที่ได้รับมอบหมาย ไม่ทราบตำแหน่งเลยครับ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ไม่ระบุทิศทางตามมาตรฐานแผนที่ครับ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• มีรายละเอียดที่สมจริงพอสมควรครับ 
• หากเติมสีสันจะสวยงามครับ (หัก ๑ คะแนนครับ)
• ได้ไป ๗ คะแนน เต็ม ๑๐ ครับ 

๑๕) กลุ่มแกะ

• ระบุตำแหน่งที่ได้รับมอบหมาย เสียดายที่ไม่ได้ระบุทิศทางครับ 
• สวยงามสร้างสรรค์และให้รายละเอียดได้ดีครับ  
• ให้คะแนนสูงถึง ๙ คะแนน เต็ม ๑๐ คะแนนครับ 

๑๖) กลุ่มนกฮูก

• เอาไปเลย ๑๐ คะแนนครับผม

๑๗) กลุ่มมังกร

• เสียดายที่ลืมบอกทิศทางตามมาตรฐานแผนที่ครับ 
• และไม่เห็นการแสดงข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับประเด็นขยะที่เราสนใจครับ 
• ได้ ๘ คะแนนจากเต็ม ๑๐ คะแนนครับ 

๑๘) กลุ่มอินทรี

• เอาไปเลย ๑๐ คะแนนครับ  ขอบคุณที่สร้างผลงานที่สวยงามครับ  แม้ว่าจะยังขาดสัญลักษณ์แสดงทิศทาง และระบุจุดแห่งปัญหาที่เราสนใจ 

๑๙) กลุ่มปลาทอง

• ให้เพียง ๔ คะแนนครับ จาก ๑๐ คะแนน ให้ศึกษาจากที่ตรวจไปแล้วครับ 

๒๐) กลุ่มม้าขาว

• สวยมากครับ ถ้าใส่รายละเอียดชื่อร้านค้าเข้าไปด้วยจะดีมาก 
• ยังขาดการระบุจุดที่ได้รับมอบหมายและสัญลักษณ์ทิศทางครับ 
• ให้ ๘ คะแนน เต็ม ๑๐ ครับ 

นิสิตที่รักครับ  กลุ่มใดที่ไม่พอใจคะแนนที่ได้ สามารถจัดทำขึ้นใหม่ หรือแก้ไขใหม่ แล้วส่งเข้าอัลบั้ม แล้วแจ้งอาจารย์มาได้ครับ จะเข้ามาแก้ไขบันทึกนี้ใหม่ครับ ... ทุกกลุ่มสามารถได้แก้ขจนได้ ๑๐ คะแนนเต็มครับ

หากช่วยกันสะท้อนเชิงบวกท้ายบันทึกนี้ ต่อภาวะผู้นำที่ตนเองได้เรียนรู้พัฒนาจากการเรียนรายวิชานี้จะดีมากครับ  (ขอเป็นเชิงบวกจะดีครับ จะได้มีกำลังใจไปต่อ)

รายวิชาศึกษาทั่วไป: ๐๐๓๒๐๐๕ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๑-๒๕๖๑ (๑) "SDGs"

ปีการศึกษา ๑-๒๕๖๑ รายวิชา ๐๐๓๒๐๐๕ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนหลายอย่าง มีการเปลี่ยนให้ ผศ.ดร.เบ็ญจวรรณ ชุติชูเดช อาจารย์ผู้ประสานงานรายวิชานี้ตั้งแต่ก่อนจะปรับหลักสูตรฯ พ.ศ. ๒๕๕๘ กลับมาเป็นผู้ประสานงานใหม่อีกครั้ง (ผมถอยออกมาเป็นผู้ส่งเสริมหนุนเสริมในฐานะผู้บริหารและเป็นหนึ่งในอาจารย์ผู้สอน) และปรับเพิ่มเนื้อหาใหม่ให้ครอบคลุมเท่าทันการเปลี่ยนแปลงนโยบายเบื้องบนที่ขับเคลื่อนเรื่องการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals) ของประเทศ

วันที่ ๒๔ - ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๖๑ สถาบันคลังสมองจัดหลักสูตรอบรมขยายผล (ขับเคลื่อน) "เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน" หรือ Sustainable Development Goals (SDGs) ผมสมัครไปร่วมในฐานะผู้บริหารของสำนักศึกษาทั่วไป พร้อมกับเพื่อนอาจารย์จาก มมส. อีก ๓ ท่าน  รศ.ดร.รังสรรค์ โฉมยา จากคณะศึกษาศาสตร์ ผศ.ดร.ชลธี โพธิ์ทอง ผู้ช่วยอธิการฝ่ายวิเทศสัมพันธ์ และ ผศ.ดร.นิดา ชัยมูล รองคณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ ในงานผมได้เจอ "ผู้นำ" แห่งการเปลี่ยนแปลงหลายท่าน  (ท่านไม่รู้จักผมดอก) รวมทั้ง อาจารย์พีรวัศ กี่ศิริ ที่คอยช่วยหนุนการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียนด้วย

กลับมาบ้าน (มมส.) ผมรีบนำเสนอหัวข้อ SDGs ให้เป็นบทเรียนหนึ่งในรายวิชา ๐๐๓๒๐๐๕ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในที่ประชุมอาจารย์ผู้สอน และอาสาเป็นผู้จัดเตรียมเอกสารและออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ ...ขณะนี้เสร็จเรียบร้อยแล้ว ภาคเรียนที่ ๑/๒๕๖๑ นิสิตและนิสิตจะได้เรียนรู้เรื่องนี้ประมาณ ๔,๕๐๐ คน

ต่อมา วันที่ ๘ ตุลาคม ๒๕๖๑ เราจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่อง SDGs นี้อีกครั้ง เพื่อให้อาจารย์ผู้สอนเข้าใจแนวทางการจัดการเรียนรู้ และได้ร่วมกันกำหนดขอบเขตและเป้าหมายของการสอนเรื่อง SDGs ก่อนจะจัดการเรียนรู้หลังการทดสอบกลางภาคเรียนที่ผ่านมา ...  เพื่อให้ตนเองเข้าใจเรื่องนี้มากขึ้น และเผื่อว่านิสิตหรืออาจารย์อาจจะได้ประโยชน์ ผมจึงสรุปประเด็นสำคัญ ๆ เกี่ยวกับ SEP to SDGs ไว้ในบันทึกนี้

๑) อะไรคือ SDGs

SDGs ย่อมาจากคำว่า Sustainable Development Goals แปลว่า เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เว็บไซต์ที่ให้ความหมายและอธิบายได้ดีที่สุดที่หนึ่งคือมูลนิธิมั่นพัฒนา (คลิกที่นี่) SDGs มีทั้งหมด ๑๗ เป้าหมาย กำหนดเป็นวาระ ๑๕ ปีตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๗๓ ต่อเนื่องจากเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (Millennium Development Goals, MDGs)

แต่ละเป้าหมาย มีประเด็นหรือคำสำคัญ ดังนี้ครับ

เป้าหมายที่ ๑) ขยัดความยากจน (No Pro)

• คนไทยมีรายได้เฉลี่ยต่ำกว่าเส้นความยากจน อยู่ที่ร้อยละ ๔๒.๓  หรือ ๒๕.๘ ล้านคน ในปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ ลดลงเหลือร้อยละ ๗.๒ หรือ ๔.๘ ล้านค้น โดยแบ่งเป็นชายหญิงพอ ๆ กัน ที่ร้อยละ ๓๘ ที่เหลือร้อยละ ๒๔ เป็นเด็ก
• การดำเนินการเพื่อแก้ปัญหาความยากจน ที่รัฐบาลนำเสนอต่อ UN คือ 
• โครงการหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ๘๗๘ แห่ง 
• โครงการลงทะเบียนเพื่อช่วยเหลือคนมีรายได้น้อยกว่า ๑๐๐,๐๐๐ บาทต่อไป ซึ่ง ปี พ.ศ. ๒๕๕๙ มีผู้ลงทะเบียน ๗.๕ ล้านคน (รวมผู้มีรายได้เหนือกว่าเส้นยากจนเล็กน้อยด้วย) โดยโอนเงินผ่านระบบพร้อมเพย์ (สู่บัตรคนจน) จำนวนถึง ๑๗,๔๖๙ ล้านบาท  จำนวนเงินที่ให้ เช่น รายได้น้อยและไร้ที่พึ่ง ๓,๐๐๐ บาท ต่อครอบครัว ฯลฯ
• โครงการส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน (Social Enterprise) 
• เลี้ยงดูเด็กแรกเกิดจนถึง ๓ ปี คนละ ๖๐๐ บาทต่อเดือน 
• เลี้ยงดูคนพิการและทุพพลภาพ ในลักษณะเบี้ยยังชีพ ๘๐๐ บาทต่อเดือน จำนวน ๑.๖๗ ล้านคน
• ผู้สูงอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป ให้แบบขั้นบันได  จำนวน ๗.๓๔ ล้านคน
• มีสวัสดีการพื้นฐานแต่ดประชาชนทุกคน ดังนี้ 
• มีบริการทางสาธารณสุข ร้อยละ ๙๙.๘๗ คน
• ไฟฟ้าเข้าถึง ร้อยละ ๑๐๐ คน 
• น้ำบริโภค ร้อยละ ๙๙.๓ คน 
• มีผู้ใช้โทรศัพท์มือถือร้อยละ ๗๙.๓ คน ของประชากรตั้งแต่ ๖ ปีขึ้นไป 
• มีครัวเรือนเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ต ร้อยละ ๕๙.๘ คน 

เป้าหมายที่ ๒) ขจัดความอดอยาก สร้างความมั่นคงทางอาหาร ยกระดับโภชนาการ และส่งเสริมเสริมเกษตรกรรมที่ยั่งยืน

• ตามข้อมูลขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FQA) บอกว่า คนไทยที่อยู่ในภาวะทุพโภชนาการลดลงจากร้อยละ ๓๔.๖ หรือ ๑๙.๘ ล้านคนในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ เหลือร้อยละ ๗.๔ หรือประมาณ ๕ ล้านคนในปี พ.ศ. ๒๕๕๙.... (ความจริงประเทศเราไม่ควรเกินร้อยละ ๒)
• ความชุกของคนเตี้ยแคระแกรน อยู่ที่ร้อยละ ๑๑.๙ ในปี ๒๕๔๘ ลดลงเป็น ร้อยละ ๑๐.๕ ในปี ๒๕๕๙
• ความชุกของคนผอมเพิ่มจากร้อยละ ๔.๑ ในปี ๒๕๔๘ เป็นร้อยละ ๕.๔ ในปี ๒๕๕๙
• ความชุกของคนอ้วนเพิ่มจากร้อยละ ๖.๙ ในปี ๒๕๔๘ เป็นร้อยละ ๘.๒ ในปี ๒๕๕๙
• สิ่งที่รัฐบาลทำที่ผ่านมา คือ
• ทำ พ.ร.บ. ควบคุมกรส่งเสริมตลาดอาหารทารกและเด็กเล็ก 
• สิ่งที่จะทำ
• โครงการเกษตรอินทรีย์ ส่งเสริมเกษตรกรรมยั่งยืน ให้ได้พื้นที่เพิ่มขึ้น ๕ แสนไร่ต่อปี เป็นเวลา ๕ ปี (๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) มีการทำ MOU กับจังหวัดยโสธร เพิ่มจาก ๓๕,๐๐๐ ไร่เป็น ๗๗,๐๐๐ ไร่ ภายใน ๓ ปี 
• โครงการเกษตรทฤษฎีใหม่  มีอำเภอที่สมัครใจเข้าร่วม ๘๘๒ รวมทั้งสิ้น ๗๐,๐๐๐ ราย 

เป้าหมายที่ ๓) สร้างหลักประกันการมีสุขภาพดีและส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีสำหรับทุกคนในทุกวัย

• ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข ปี ๒๕๕๘ บอกว่า 
• แม่คลอดลูกแล้วตาย ลูกรอด อยู่ที่ ๒๔.๖๐ คน ต่อ ๑๐๐,๐๐๐ คน 
• เด็กคลอดตายอยู่ที่ ๓.๕ คนต่อ ๑,๐๐๐ คน และ ที่ตายภายใน ๕ ปีอยู่ที่ ๘.๖ คนต่อ ๑,๐๐๐ คน 
• ในปี ๒๕๕๙ ข้อมูลจาก WHO (องค์กรอนามัยโลก) บอกว่า
• ไทยเป็นประเทศแรกในอาเซียนที่หยุดการแพร่เชื้อ HIV และซิฟิลิสจากแม่สู่ลูกได้สำเร็จ
• จำนวนผู้ป่วยเอดส์อยู่ที่ ๐.๑๖ คน ต่อ ๑๐๐,๐๐๐ คน เท่านั้น
• ส่วนโรคไม่ติดต่อ (NCD) เช่น หัวใจ หลอดเลือด มะเร็ง เบาหวาน และโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง อยู่ที่ ๑๖.๑๖ คน ต่อประชากรอายุ ๓๐-๗๐ ปี ๑๐๐,๐๐๐ คน 
• ปัญหาเรื่องโรคซึมเศร้าของคนอายุ ๑๕ ปีขึ้นไปเพิ่มขึ้น 
• ตั้งแต่ปี ๒๕๔๕ เป็นต้นมา ประชากรทุกภาคส่วนมีสิทธิบัตรประกันสุขภาพตามหลักประกันสุขภาพทั่วหน้า 
• ไทยได้ออก พ.ร.บ. ควบคุมยาสูบ  
• ผู้ซื้อต้องอายุ ๒๐ ปีขึ้นไป 
• ห้ามขายในลักษณะจูงใจให้บริโภค
• จำนวนผู้สูบบุหรี่ที่มีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป ยังอยู่ที่ร้อยละ ๒๐.๗  ... โฮ่ ยังเยอะนะเนี่ย
• ปัญหาที่น่าเป็นห่วง 
• วัยรุ่น ๑๕-๑๙ ตั้งครรภ์ สูงถึง ๔๗.๙ คนต่อ ๑,๐๐๐ คน ในปี ๒๕๕๗ 
• อุบัตเหตุทางถนน สูงถึง ๒๒.๓ คนต่อ ๑๐๐,๐๐๐ คน ในปี ๒๕๕๘ 

เป้าประสงค์ที่ ๔ สร้างหลักประกันว่า ทุกคนจะมีการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างครอบคลุมและเท่าเทียมและสนับสนุนโอกาสในการเรียนรู้ตลอดชีวิต

• สิ่งที่ทำมา 
• โครงการ ๑ อำเภอ ๑ ทุน รับทุนไปแล้วกว่า ๔,๐๐๐ คน  เพื่อลดความเหลื่อมล้ำ 
• ร้อยละ ๙๐ คนของ ได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ๑๒ ปี
• สถานศึกษาพอเพียงและศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จำนวน ๒๑,๑๘๕ แห่ง 
• สิ่งที่ต้องทำ (เขาเขียนว่า ท้าทาย)  คือ
• ยกระดับคุณภาพการศึกษาและการสร้างวัฒนธรรมแห่งการเรียนรู้ 
• จัดการความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น 

เป้าหมายที่ ๕ บรรลุความเสมอภาคระหว่างเพศและเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับผู้หญิงและเด็กหญิงทุกคน

• สตรีมีสัดส่วนด้านแรงงานมากกว่าผู้ชาย คือ ร้อยละ ๖๐ แล้ว 
• สตรีที่มีฐานะยากจนมีแนวโน้มลดลง อยู่ที่ร้อยละ ๖.๘ ในปี ๒๕๕๘
• สตรีมีตำแหน่งบริหารในภาคเอกชนสูงถึง ร้อยละ ๓๘ 
• ผู้หญิงทำงานต่อวันนานกว่าผู้ชาย ๘ ช.ม. ๓๓ นาที ต่อ ๘ ช.ม. ๑๒ นาที
• รัฐบาลทำอะไรแล้ว
• พ.ร.บ. ความเท่าเทียมระหว่างเพศ พ.ศ. ๒๕๕๘ ที่ให้ความคุ้มครองและจัดการปัญหาความรุนแรงต่อสตรีและเด็ก
• ปัญหาที่พบ 
• ปัญหาการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร  คือสูงถึง ๕๘.๓ ๔๘.๘ และ ๔๗.๙ คน ต่อ ๑,๐๐๐ คน ในปี ๒๕๕๕ ๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ ตามลำดับ

เป้าหมายที่ ๖) สร้างหลักประกันให้มีน้ำใช้ และมีกาบริหารจัดการน้ำและการสุขภิบาลอย่างยั่งยืนสำหรับทุกคน

• ปี ๒๕๕๗ ประชากรร้อยละ ๙๙.๘๐ มีส้วมถูกสุขลักษณะ  และร้อยละ ๙๙.๔๖ มีน้ำสะอาดบริโภค 
• ปี ๒๕๕๗ พื้นที่ป่าไม้ของไทย มีประมาร ๑๐๒.๒๘ ล้านไร่ คิดเป็นร้อยละ ๓๑.๖๒ ของพื้นที่ทั้งหมด... กำหนดเป้าหมายการเพิ่มพื้นที่ป่าเป็นร้อยละ ๔๐ ในปี ๒๕๗๓
•  ปัญหาคือ การจัดการน้ำเสีย ในปี ๒๕๕๘ แหล่งน้ำผิวดินร้อยละ ๒๖ ไม่อยู่ในเกณฑ์พอใช้ ต่อจำนวนแหล่งน้ำผิวดินที่มีการตรวจสอบทั้งหมด 

เป้าหมายที่ ๗) สร้างหลักประกันว่าทุกคนเข้าถึงพลังงานสมัยใหม่ในราคาที่สามารถซื้อหาได้ เชื่อถือได้ และยั่งยืน

• ในปี ๒๕๕๙ ไทยมีร้อยละการใช้พลังทดแทนอยู่ที่ ร้อยละ ๑๓.๘๓  ตั้งเป้าหมายอยู่ที่ร้อยละ ๓๐ ในปี ๒๕๗๓ 
• ขณะนี้ได้จัดทำแผนอนุรักษ์พลังงาน พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๓ เรียบร้อยแล้ว
• ในปี ๒๕๕๙ ประเทศไทยมีกำลังไฟฟ้าที่ผลิตได้จากพลังงานแสงอาทิตย์อยู่ที่ ๒,๕๘๒.๐๔ เมกะวัตต์ 

เป้าหมายที่ ๘) ส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ต่อเนื่อง ครอบคลุมและยั่งยืน และมีผลิตภาพ และมีการงานที่มีคุณค่าสำหรับทุกคน 

• ตั้งเป้า GDP อยู่ที่ ๑๓,๐๐๐ ดอลลาร์สหรัฐต่อคนต่อปี ในปี ๒๕๗๓ 
• ตั้งเป้าว่า GDP จะโตร้อยละ ๕ ต่อปี 
• ปี ๒๕๕๙ GDP อยู่ที่ ๖,๐๓๑.๗ ดอลลาร์สหรัฐต่อคนต่อปี 
• ได้ตั้งเป้าหมายไว้ หลายสาขา ดังนี้ 
• ภาคเกษตรกรรม ให้เติบโต ร้อยละ ๓.๐ 
• ภาคอุตสาหกรรม ให้เติบโต ร้อยละ ๔.๐
• ภาคบริการ ให้เติบโตร้อยละ ๖.๐ 
• ตั้งเป้ารายได้จากการท่องเที่ยว ไม่ต่ำกว่า ๓ ล้านล้านบาท 
• สร้างความเข้มแข็งให้วิสาหกิจขนาดกลางเพิ่มขึ้นไม่น้อยกว่าร้อยละ ๔๕ 
• รัฐบาลได้น้อมนำเอาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ตั้งแต่แผน ๙ เป็นต้นมา .....  (แต่เน้น GDP เป็นตามที่ อ.ยักษ์บอก เป็นแบบ Cosmetic Society)
• รัฐบาลได้ส่งเสริมให้ภาคธุรกิจนำเอา "มาตรฐานธุรกิจเศรษฐกิจพอเพียง " หรือ Sufficiecy Economy Business Standard หรือ SEBS มาใช้ ซึ่งประกอบด้วย ๗ องค์ประกอบได้แก่ 
• ภูมิคุ้มกัน
• ความเพียร
• ความพอประมาณ
• ความโอบอ้อมอารี
• จริยธรรม
• การพัฒนาภูมิสังคม
• การคำนึงถึงผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่หลากหลาย 

เป้าประสงค์ที่ ๙) สร้างโครงสร้างพื้นฐานที่มีความต้านทานและยืดหยุ่นต่อการเปลี่ยนแปลง ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมและยั่งยืน และส่งเสริมนวัตกรรม

• แผน ๒๐ ปี จะมุ่งพัฒนาระบบคมนาคมขนส่งขอไทยที่ยั่งยืนทุกรูปแบบ ได้แก่ ทางถนน ระบบราง ทางน้ำ และทางอากาศ
• พัฒนาระบบราง (รถไฟ) ในเมือง ๑๐ เส้นทาง ระยะทางประมาณ ๕๕๐ กิโลเมตร
• พัฒนาระบบรางระหว่างเมืองทั่วประเทศ คือ ทำรถไฟรางคู่ 
• ส่วนเมืองใหญ่จะมีการสนับสนุนการเชื่อมต่อด้วยระบบรางความเร็วปานกลางและความเร็วสูง ระหว่างประเทศ

เป้าหมายที่ ๑๐) ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ

• กลุ่มประชากรที่มีรายได้ต่ำสุดขึ้นมาร้อยละ ๔๐ มีรายได้เฉลี่ยเพียง ๓,๓๕๓ บาทต่อคนต่อเดือนเท่านั้น ในขณะที่ ในปี ๒๕๕๙
• คนภาคตะวันออก มีรายได้เฉลี่ย ๔๓๒,๗๑๒ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๓๖,๐๕๙ บาทต่อคนต่อเดือน
• คนกรุงเทพฯ มีรายได้เฉลี่ย ๔๑๐,๖๑๗ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๓๔,๒๑๘ บาทต่อคนต่อเดือน
• คนอีสาน มีรายได้เฉลีย ๗๐,๙๐๖ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๕,๘๐๙ บาทต่อคนต่อเดือน 
• ภาคเหนือ มีรายได้เฉลี่ย ๙๓,๐๕๘ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๗,๗๕๕ บาทต่อคนต่อเดือน
• ภาคกลาง มีรายได้เฉลี่ย ๒๕๑,๓๙๒ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๒๐,๙๔๙ บาทต่อคนต่อเดือน
• ภาคใต้ มีรายได้เฉลี่ย ๑๓๐,๙๗๘ บาท ต่อคนต่อปี หรือ ๑๐,๙๑๕ บาทต่อคนต่อเดือน
• ภาคตะวันตก มีรายได้เฉลี่ย ๑๓๕,๒๖๒ บาทต่อคนต่อปี หรือ ๑๑,๒๗๒ บาทต่อคนต่อเดือน

เป้าหมายที่ ๑๑) ทำให้เมืองและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์มีความทั่วถึง ปลอดภัย พร้อมรับการเปลี่ยแปลง และยั่งยืน

• ขณะนี้ ที่ดินร้อยละ ๖๐ ของไทย อยู่ในกรรมสิทธิ์ของคนร้อยละ ๑๐ 
• ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ ๑๒  มีแนวทางการพัฒนาเมือง ดังนี้ 
• ทำผังเมืองให้เชื่อมโยงและยืดหยุ่นต่อภัยพิบัติ มีการจัดทำผังดังนี้ 
• ผังประเทศ 
• ผังภาค ๖ ผัง
• ผังอนุภาค ๑๙ กลุ่ม 
• ผังจังหวัด ๗๓ จังหวัด 
• ความมั่นคงในที่ดิน  คือ พัฒนากฏหมายการยึดครองกรรมสิทธิ์ที่ดิน เช่น
• พ.ร.บ. ภาษีที่ดิน ในอัตราก้าวหน้า
• ความมั่นคงในที่อยู่อาศัย  
• ในปี ๒๕๕๘ คนไทยมีอยู่ ๒๑.๓ ล้าน ครัวเรือน  มีครัวเรือนที่ยังไม่มีที่อยู่อาศัยเป็นของตนเองอยู่ ๕.๘๗ ล้านครัวเรือน 
• กลุ่มชุมชนบุกรุก คนไร้บ้าน ชุมชนแออัด ผู้มีรายได้น้อย เป็นจำนน ๑.๗๐๗,๔๓๗ ครัวเรือน 
• ความร่วมมือระหว่างรัฐเอกชน ... จะทำ SMART CITY  ... (เทเงินไปที่ลูกคนโตอีกแล้ว)
• การบริหารจัดการความเสี่ยงจาภัยพิบัติ 
• เสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับหน่วยงานท้องถิ่น ปรับโครงสร้างภาษาที่ดินและโรงเรือน ให้ท้องถิ่นจัดเก็บรายได้ของตนเอง 

เป้าหมายที่ ๑๒) สร้างหลักประกันให้มีรูปแบบการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน 

• ส่งเสริมให้ภาคเอกชนและประชาชนมีส่วนร่วมในการผลิตที่ยั่งยืน โดยส่งเสริมการติดฉลากเพื่อสิ่งแวดล้อม เช่น 
• ฉลากเขียว 
• ฉลากคาร์บอน 
• สำนักงานสีเขียว
• ฯลฯ 
• ส่งเสริมอุตสหรรมสีเขียว (Green Industry) 
• โครงการจัดซื้อสินค้าและบริการเพื่อสิ่งแวดล้อม 
• โครงการเมืองน่าอยู่ 

เป้าหมายที่ ๑๓) ดำเนินการอย่างเร่งด่วนเพื่อต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงภาพภูมิอากาศและผลกระทบ 

• ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในลำดับที่ ๑๒ ของโลก ที่เสียงต่อการเปลี่่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ 
• ในแผนประเทศ มีบทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแล้ว พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๙๓
• มีการจัดตั้งศูนย์ฝึกอบรมนานาชาติด้านการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ เพื่อพัฒนา เผยแพร่ และสร้างความตระหนักเกี่ยวกับปัญหาการเปลียนแปลงภูมิอากาศ 
• มีความร่วมมือกันระหว่างองค์กรบริหารจัดการก๊าฐเรือนกระจกทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศ โดยเฉพาะ องค์ JICA ของญี่ปุ่น 

เป้าหมายที่ ๑๔) อนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืน 

• ประเทศไทยมีชายฝั่งทะเลยาวถึง ๓,๑๔๘ กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ถึง ๒๓ จังหวัด 
• ประเทศไทยประสบความสำเร็จและมีชื่อเสียงมากในการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าชายเลน 
• แต่ปัญหาที่ไม่สามารถบรรลุเป้าของ MDGs คือ การอนุรักษ์ความหลากหลายของสัตว์น้ำ
• ปัญหาน้ำกัดเซาะ ถึง ๘๓๐ กิโลเมตร
• แนวปะการังร้อยละ ๘๐ อยู่ในภาพเสียหายถึงเสียหายมาก 
• สัตว์ทะเลหายาก เช่น พะยูน เต่าทะเล โลมา และปลาวาฬ ร้อยละ ๔๐ มีแนวโน้มเข้ามาเกยตื้นมากขึ้น
• ปัญหาการใช้ทะเลที่สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม การตั้งถิ่นฐาน การประมง การท่องเที่ยว ทำให้เกิดมลภาวะทางน้ำและขยะทะเล 

เป้าหมายที่ ๑๕) ปกป้องฟื้นฟูและส่งเสริมการใช้ระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน การบริหารจัดการป่าไม้ที่ยั่งยืน การต่อต้านการแปรสภาพเป็นทะเลทราย หยุดยั้งการเสื่อมโทรมของดิน และหยุดยั้งความสูญเสียทางชีวภาพ 

• ในปี ๒๕๐๔ ประเทศไทยมีป่าไม้ ๑๗๑ ล้านไร่  คิดเป็นร้อยละ ๕๓.๓ ของพื้นที่ประเทศไทย 
• ในปี ๒๕๕๗ ประเทศไทยเหลือป่าเพียง ๑๐๒.๓ ล้านไร่ คิดเป็นร้อยละ ๓๑.๖ ของพื้นที่ประเทศไทย เท่านั้น 
• รัฐบาลตั้งเป้าเพิ่มจำนวนป่าไม้เป็นร้อยละ ๔๐ ในปี ๒๕๖๔ วิธีการคือ 
• ปลูกป่าเพิ่ม  ในเขตพื้นที่ของรัฐ โดยปรับปรุงแผนที่แนวเขตที่ดินของรัฐ ปลูกในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ ส่งเสริมให้มีการปลูกป่าเศรษฐกิจ  ส่งเสริมการจัดตั้งป่าชุมชน 
• ปรับปรุง พ.ร.บ. ป่าสงวนแห่งชาติ (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๕๙
• สนับสนุนกลไกทางการเงินเพื่อการปลูกป่า เช่น 
• การออกพันธบัตรป่าไม้
• ธนาคารต้นไม้
• กองทุนส่งเสริมการปลูกป่า
• การส่งเสริมการทำวิจัยและพัฒนาการปลูกพืชแซมในสวนป่า
• การทำวนเกษตร
• ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ ระดับชนิดพันธุ์ และพันธุกรรมระดับสูง โดยมีพื้นที่ป่าอนุรักษ์เพื่อพิทักษ์ความหลากหลายถึง ๗๓ ล้านไร่ 
• ประเทศไทยเข้าร่วมเป็นภาคีอนุสัญญาการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดพันธุ์สัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ (CITES) ตั้งแต่ปี ๒๕๒๖  และประกาศ พ.ร.บ. ป่าสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า มาตั้งแต่ ๒๕๓๕ 
•  ประเทศไทยเก่งเรื่องการเลี้ยงช้าง การอนุรักษ์ช้าง การป้องกันการรอบค้าช้าง มีการจัดทำระบบระเบียนข้อมูลช้าง 

เป้าหมายที่ ๑๖) ส่งเสริมสังคมทีสงบสุขและครอบคลุม ที่เอื้ัอต่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ให้ทุกคนเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม และสร้างสถาบันที่มีประสิทธิภาพ มีความรับผิดชอบ และทุกคนสามารถเข้าถึงในทุกระดับ

• มีกรอบการป้องกันอาญชญากรรม ได้แก่
• สร้างสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย
• สร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน
• ลดอัตราการทำผิดซ้ำ 
• เฝ้าระวังกลุ่มเสียง
• ลดโอกาสการตกเป็นเหยื่อ 
• ประเด็นอื่นๆ ไม่ได้กล่าวถึงมากนัก ... เราท่านก็พอรู้ว่า เรากำลังทะเลาะกันอยู่เลย 

เป้าหมายที่ ๑๗) เสริมสร้างความเข็งแกร่งของกลไกการดำเนินงานและฟื้นฟูหุ้นส่วนความร่วมมือระดับโลกเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

• ประเทศไทยมีความตกลงคุ้มครองการลงทุนแล้วกับ ๔๔ ประเทศ  เป็นประเทศที่
• กำลังพัฒนา ๒๑ ประเทศ 
• ประเทศพัฒนาน้อย ๔ ประเทศ
• ประเทศไทยกำลังขับเคลื่อน SEP for SDGs Partnership และผลักดันให้เกิดความร่วมมือในการพัฒนาที่ยั่งยืนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในกรอบพหุภาคีต่างๆ  
• ปัจจุบัน ไทยมีความร่วมมือ SEP for SDGs Partnership แล้ว ๑๐ ประเทศ ในกรอบความร่วมมือ ใต้-ใต้ และไตรภาคี และยังมีประเทศที่กำลังพัฒนาอีก ๑๕ ประเทศ ที่แสดงความประสงค์จะเข้าร่วมโครงการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืนบนพื้นฐานการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (Sustainable Community Development Model based on the Application of the Philosophy of Sufficiency Economy) 

ผมสรุปมาถึงตรงนี้... รู้สึกภาคภูมิใจเหลือเกินที่ได้เกิดเป็นคนไทย ได้พบพระธรรมและคำสอนเรื่องหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง .... ขอจบอย่างมีความสุข ตรงนี้ครับ